Nurty terapeutyczne można określić jako sposoby pracy z klientem. W każdym z nich problem oglądany jest “od innej strony” i różni się drogą prowadzącą do zmiany. Warto podkreślić, że nie ma lepszych lub gorszych nurtów jeśli chodzi o efektywność terapii- w kwestii wyboru warto zaufać swojej intuicji, która podpowiada nam, jaki sposób pracy jest dopasowany do naszych potrzeb i aktualnych preferencji. Nurtów terapeutycznych jest wiele i wciąż powstają nowe. Poniżej przedstawię główne założenia tych najpopularniejszych. 

Nurt psychodynamiczny  

Podczas pracy w tym nurcie skupiamy się na docieraniu do tego, co nieświadome, jednak wpływające na nasze codzienne funkcjonowanie, nasze decyzje, zachowanie. Nieświadomych treści możemy szukać między innymi powracając do naszych wczesnych doświadczeń, rozmawiając o pojawiających się podczas procesu snach czy wyrażając “swobodne skojarzenia”. Terapeuta pomaga pacjentowi lepiej rozeznać się w sobie poprzez pytania, wypowiadanie obserwacji czy hipotez. Proces ten można rozumieć, jako wchodzenie “w głąb siebie” w towarzystwie i przy wsparciu terapeuty. Gdy to, co nieświadome stanie się świadome zdajemy sobie sprawę z mechanizmów, które w nas funkcjonują, mamy większy wpływ na swoje życie, możemy podejmować bardziej świadome decyzje. Praca w nurcie psychodynamicznym jest często długoterminowa i dobrze odnajdują się w nim osoby chcące dotrzeć do głębszego rozumienia swoich trudności, pracować na metaforach i obrazach.

Nurt poznawczo- behawioralny

Przedstawiciele tego nurtu zakładają, że nasze przekonania o świecie, mają wpływ na codzienne funkcjonowanie. To nie sytuacja, a nasz sposób myślenia o niej wpływa na naszą reakcję emocjonalną. Wraz z terapeutą będziemy badali system powracających myśli i reakcji na daną sytuację, szukali tych, które wpływają negatywnie na nasze funkcjonowanie i modyfikowali je. Praca w nurcie poznawczo- behawioralnym jest usystematyzowana, skierowana na cel i często krótkoterminowa. Skupia się bardziej na objawach niż na docieraniu w głąb i doszukiwaniu się przyczyn.

W tym miejscu warto wspomnieć o wywodzącej się również z nurtu behawioralnego, zyskującej na popularności, terapii ACT. ACT zakłada, że wszystko to, co pojawia się w nas- nasze uczucia, wrażenia, myśli jest naturalne- jako ludzie jesteśmy wyposażeni w całą gamę różnorodnych przeżyć- a w terapii skupiamy się bardziej na tym, jaka jest relacja osoby z tym, co przeżywa. Często pojawia się tu metafora muzyka, w którym przed wejściem na scenę rodzą się myśli “nie dam rady”. Pod wpływem terapii ACT, muzyk zamiast rezygnować z wyjścia na scenę zauważa te myśli, ale wybiera zachowanie, które jest zgodne z jego wartościami i celami, np. odwagą i autentycznością wyrażaną poprzez granie na scenie. 

Nurt systemowy

Nurt systemowy skupia się na analizie środowiska-systemu i jego wpływu na funkcjonowanie pacjenta. Przykładowo: rodzina postrzegana jest jako system, w którym żyją poszczególni jej członkowie i w specyficzny sposób na siebie oddziałują, co przejawia się w ich zachowaniu wobec siebie, rodzących się myślach, uczuciach czy przekonaniach pacjenta. Terapia ta polega na modyfikowaniu funkcjonowania systemu, co w efekcie ma również powodować zmianę sytuacji jednostki i jej dobrostanu. Nurt ten umożliwia zarówno terapię indywidualną, jak i rodzinną czy terapię par. Zgodnie z założeniami nurtu systemowego za problem nie jest odpowiedzialna pojedyncza jednostka, ale mają na niego wpływ wszystkie osoby wchodzące w skład systemu. 

Terapia Gestalt

W tym nurcie człowiek postrzegany jest jako psychofizyczna i duchowa jedność. W terapii skupiamy się na indywidualnych potrzebach, wartościach, pragnieniach oraz badaniu własnej tożsamości, co ma prowadzić do życia zgodnego ze sobą i radzenia sobie z napotkanymi trudnościami w sposób elastyczny, ze znajomością własnego wnętrza na głębokim poziomie. Bardzo ważne jest tutaj docieranie do odpowiedzi na pytania “kim jestem, czego potrzebuję i jak chcę do tego dążyć?”. Duży nacisk kładziony jest również na relację z terapeutą i stwarzanie przestrzeni do naturalnego przepływu emocji, bezpiecznego ich wyrażania oraz otwarcia na to, co przynosi terapeutyczny proces.

Logoterapia

Ten rodzaj terapii skupia się na poszukiwaniu sensu swojego życia i doświadczeń. Z pomocą terapeuty pacjent może zmieniać postawy, które przyjmuje wobec tego, co mu się przytrafia, np. odnaleźć sens w swoim cierpieniu po stracie bliskiej osoby czy w trakcie choroby. Terapia ta postrzega człowieka jako jednostkę nie tylko w wymiarze psychofizycznym, ale również duchowym. Zakłada również, że bez względu na warunki zewnętrzne, człowiek jest wewnętrznie wolny i może podejmować decyzję dotyczącą tego, jaką postawę przyjmie wobec danego doświadczenia. 

Artykuł nie wyczerpuje wielości nurtów, opisuje te najpopularniejsze. Zdarza się, że terapeuci wykorzystują techniki pracy z różnych nurtów, mimo że pracują w jednym wiodącym. Warto być świadomym sposobów pracy w danym nurcie, znać jego założenia i sprawdzić, czy są zgodne z nami. A przy ostatecznym wyborze posłuchać swojej intuicji.

Jakiego terapeutę wybrać? 

W kwestii formalnej – w Polsce nie ma jeszcze ustawy o zawodzie terapeuty, więc warto rozeznać się, czy osoba, do której się kierujemy ma certyfikat (lub jest w trakcie certyfikacji) sygnowany przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub towarzystwo zrzeszające terapeutów danej szkoły. Ważnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę jest to, czy dana osoba poddaje swoją pracę superwizji, czyli czy konsultuje swoją pracę z innym profesjonalistą.  

Przy ostatecznym wyborze ważne jest jednak również zaufanie intuicji. Terapeuta jest osobą, z którą będziemy rozmawiać o ważnych dla nas sprawach, więc warto zwrócić uwagę na to, czy czujemy się przy tej osobie bezpiecznie, swobodnie, czy czujemy się wysłuchani. To decyzja, którą warto podjąć w zgodzie ze sobą i wsłuchać się w to, co mówi nam nasze wnętrze.  

Aleksandra Pulcer

Aleksandra Pulcer- psycholożka prowadząca konsultacje indywidualne w specjalistycznej placówce wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży oraz grupy terapeutyczne i psychoedukacyjne z zakresu m.in. inteligencji emocjonalnej, ciałopozytywności, Komunikacji Bez Przemocy czy mediacji. Od 2015 roku warsztatuje się i gra we wrocławskim Teatrze Ej.Aj. Dzięki doświadczeniu teatralnemu, w swoją pracę terapeutyczną włącza techniki pracy z ciałem i elementy dramy. W latach 2018/2019 pracowała jako psycholożka w Szkole Polskiej przy Ambasadzie RP w Rzymie, co sprawiło, że szczególnie bliski stał się dla niej temat tworzenia przestrzeni do międzykulturowego dialogu. Współpracuje z wrocławską fundacją Impossible przy projekcie “Uwolnij Emocje!” oraz Stowarzyszeniem Garaże Kultury.